Bugünlerde henüz okumaya yeni başladığım, hacim olarak küçücük ancak ihtiva ettiği bilgilerle, cilletlerce kitapla anlatılamayacak kadar derin mevzuları birer cümleyle insanların kalbine işleyen, Tecelliyat isimli kitabın, henüz okuduğum ilk sayfalarından altını çizdiğim cümleleri paylaşacağım.  

“Oku ve idraka çalış!”

“Mutlaka söylemek istiyorsan bir şeyler, önce kendini tanı!..”

Değerli veya değersiz ayrımı, tâbirleri; yaratılanlar arasında ve onlara göredir. Yaradanın indîndeyse sadece yarattıkları vardır!.. “Hayr” veya “Şerr” yaratılmışın indîncedir!.. Yaradanın indînde, hepsi birdir!..

İnsan, indîni yani; bana göre, bence, bana kalırsa gibi başlıklar altındaki izafî, şahsî görüş ve düşünüşlerini terk edip, aslına yönelişi; ve kendini Allâh indînde eritişi kadar tekâmül eder!..

Bu sebeplerden dolayıdır ki, kâmil kişi mahlûkatta kusur veya hata görmez ve aramaz!..

Herkes, düşünebildiği, idrak edebildiği nispette fiillerde bulunur ve sonucunda da hak ettiği ile karşılaşır.

Mevzuya, Efendimizin şu sözüyle girelim:

“Allâh’ım, verdiğine hiçbir mâni yoktur; senin engel olduğuna da kimse bir şey veremez; senin kazanı (hükmünü) da kimse reddedemez!.. Şüphesiz ki, her şeye kâdîrsin ve dilediğini yaparsın!..”

Mükemmel olarak yaratılmamış tek bir mahlûk yoktur!.. “Var” diyenler, sadece kendi sınırlı anlayışlarını sergilemektedirler. Yaratılmışın mükemmelliği şu sebeptendir:

Yaradılmış olanın güzelliği, mükemmeliyeti, yaratılış gayesine hizmetinden ötürüdür!..

İnsanlar, nefislerine hoş gelen şeyler için güzel; hoş gelmeyen şeyler için de çirkin veya fena tâbirlerini kullanırlar. Sonra da kendi akıllarınca mantık yürütüp, “Efendim, Allâh güzeli de yarattı, çirkini de. Tâ ki insanlar bundan ibret alıp, şükredenlerden veya sabredenlerden olsunlar diye” derler. Böyle düşünenler de zaviyelerince haklıdırlar, doğrudurlar. Çünkü bakış açıları, düşünüş seviyeleri onu gerektirmektedir.

Biz, şurası muhakkaktır ki, diyeceğiz, Yaradan, her şeyi güzel ve kemâl üzere yaratmıştır. Ancak şu var ki, onlara bakanlar, gözlerindeki rengârenk camlı gözlükleri çıkarmak zahmetine katlanıp, gerçeği çıplak gözle görmek lütfunda bulunsunlar. O zaman her şeyi daha iyi bir şekilde idrak edeceklerdir.

Olgun kişi de, mevcudatı Hakk’ın gözüyle seyredip, yaratılmışlar arasında fark gözetmeyendir.

Sana verilen emir, emanetlere hıyanet etmeyip, onlara hak ettikleri en iyi muamelede bulunman hakkındadır. Öyle ise, onların arasında nasıl fark gözetip; onları, bu şudur, bu böyledir diye hüküm verip damgalayarak, aralarında ayrım yaparsın... Senin vazifen, sana verilen emre riayet edip, her birine azami derecede rıfk ve hilm ile yardımda bulunmandır.

Eğer onların arasında, Yaradanın indînde bir fark varsa, şüphesiz ki hüküm de O’na aittir. Bize düşen, haddimizi aşmamaktır yalnızca!..

Yaratılmışlar arasında fark görmeyi kaldırdıktan sonra yapılacak ikinci iş, verenin huzurunda verilenlere vasıta olmaktır.

“Her ahval ve şartta, mutlaka veren olmaya çalış!..”

Fakat hiçbir zaman karşılığını beklemeksizin yap bu işi. Hatta karşılığını düşünmemeye dahi gayret et. Ve hatta, Yaradanından bile bekleme bu karşılığı!..

Sadece, hayatının her anında iyiliklere vasıta olmaya çalış, karşılık beklemeksizin ve düşünmeksizin...

Yaratılmışlara senin aracılığın ile bir zarar gelmemesi için, elinden geldiğince gayret sarf et. Daima yaratılmışların varoluş gayesini düşün; acaba, onlara ne şekilde bir iyiliğin erişmesine vesile olabilirim, diye...

Ve bir sinek veya yaprağı dahi kendi nefsine tercih edecek hâle gelmeye çalış. Elindeki bir dilim kuru ekmekte gözü olan tok kişiye, istediğinde, günlerce açlıktan sonra bile olsa o bir dilimi verebilecek kadar feragat sahibi olabilmeye gayret et... Ki bu zâhirdedir... Dünyalıktır!..

Bütün ibadetlerinin ecir ve sevabını da, onlara ihtiyacı olanlara, kendine hiç pay ayırmayacak şekilde vermeye çalış. Bu da ukbâ ile ilgili feragatındır!.. Yaptıklarının karşılıklarından sıyrılışındır...

Değil ki muhtaca yardım etmek!..

Daima çalış... Ama bu çalışman nefsin için değil, hepsi Yaradanın birer emaneti olan mahlûkata yardım ve iyiliklerin onlara ulaşmasına vesile olmak için olsun.

Bil ki, öyle insanlar vardır ki; dostu menfaati, ihtiyaçları için isterler... Öyle ise kendine öyle bir dost seç ki, artık O, hiçbir yaratılmışa muhtaç olmayacak kudrete sahip olsun!..

Yaratılan ne vardır ki birbirine muhtaç olmasın?.. Ama onları Yaradan!.. İşte, O’nu “Dost” seç kendine!.. Yönelişin O’na olsun... Ve ihtiyaçlarını da, eğer bîhaber ise O’na arz et!

Düşün, düşün ve gene düşün; düşündüğünün gerçeğine eremesen bile, hiç olmazsa düşünenler arasına girersin.

Eğer, vuku bulan hâdiselerin hikmetini sezemiyorsan, hemen itiraz etmekten kaçın ve o işin sonunu beklemeye çalış!.. Şüphesiz ki işin hikmetini sezinlemek o zaman daha kolaylaşır. Böylece, sen de cahilane isyanlardan korunmuş olursun.

Allah hepimize pişmanlıksız bir gelecek ihsan buyursun.

Başarı âlemlerin Rabbi olan ALLÂH’tandır.

Ahmed Hulusi, Tecelliyat