Bu yazımda Harvard Üniversitesi Tarih Bölüm Başlanı, Ukraynalı Prof. Serhii Plokhy’in çok önemli bir eseri olan ‘Avrupa’nın Kapılar; Ukrayna Tarihi’ isimli kitabından bahsetmek istiyorum. Bu kitap Türkçeye de çevrilmiş ve şuan Türkiye’de birçok kitapçıda ve internet üzerinden satış yapan sitelerde de kitabın satışı yapılmaktadır.

Uzunca bir süredir Türkiye’de yaşamaktayım ve bu süreç zarfında gördüm ki, en azından çevremdeki Türkler, Ukrayna hakkında fazla bilgiye sahip değiller! Bunun en önemli sebebi, bilindiği üzere Ukrayna, uzunca bir süre Sovyetler Birliği bünyesindeydi dolayısıyla insanlar bura hakkında herhangi bir bilgiye kolaylıkla ulaşamıyorlardı.

Sonra Sovyetler Birliği dağılınca, bünyesindeki Ukrayna ile beraber birçok ülke bağımsızlıklarını ilan ettiler ve bu ülkelerin birçoğunun varlığından insanlar ancak o zaman haberdar oldular.

Çevremdeki Türk dostlarımla Ukrayna hakkında konuştuğumda, onların Ukrayna hakkında çok az bilgiye hatta birçok da yanlış bilgilere sahip olduklarını görüyorum!

Şunu çekinmeden söyleyeceğim, Türkiye’de Ukrayna dendiğinde, özellikle erkeklerin aklına, genel olarak sarışın güzel bayanlar gelmekte ve birde eğlence yerleri çok olan ve rahatça eğlenilebilecek bir Ülke olduğu söylenmektedir!

Aslında Ukrayna Milleti, tarihin birçok döneminde çok büyük acılar yaşamıştır! Bunlarda biriside II. Dünya Savaşı sırasında Ukrayna topraklarının neredeyse tamamı Nazi Almanya’sı tarafından işgal edilmiş ve Nazi katliamları Ukrayna’da en şiddetli şekilde kendini göstermiştir. Ukrayna 1944 yılında Nazi işgalinden kurtarılmış, ancak bu savaşta 5 milyon Ukraynalı hayatını kaybetmiş ve Ülkede 700 şehir ve 28 bin köy harap olmuştur!

İşte bu kitabı okuduğunuzda:

Kitap, her zaman bir sınır, bir geçiş bölgesi olmuş, kültürlerin birbirine karıştığı, imparatorlukların savaş alanı, steplerin, ormanların, büyük ticaret yollarının ülkesi olan Ukrayna’nın tarihini ele almaktadır.

Modern Ukrayna nasıl oluştu? Ukraynalılar kimdir?

Ukrayna-Rusya çatışmasının kökleri ve sebepleri nelerdir?

Kırım neden önemlidir ve neden paylaşılamamaktadır?

Bugün dünyanın en sorunlu yerlerinden biri haline gelen Ukrayna ve çevresine dair bu ve daha birçok sorunun cevabı bu kitaptadır.

“Rusya ile Batı’nın Ukrayna’nın geleceği konusunda neden çatıştıklarını anlamak isteyenler, Serhii Plokhy’nin, Ukrayna’nın Avrupa kapılarındaki tarihsel rolünün iyi düşünülmüş, ölçülü ve ancak tutkulu değerlendirmesini okumak isteyeceklerdir!”  Bir tarihçi olarak tanınan ve Cambridge, Oxford, Harvard ve Toronto üniversitelerinde üst düzey akademik görevlerde bulun Michael Ignatieff bu kitap hakkında işte bunları söylemektedir.

“Avrasya steplerinin Batı sınırında bulunan Ukrayna yüzyıllardır Avrupa’nın kapısıdır (…) Ukrayna ayrıca, yüzyıllar boyunca imparatorluklar için bir buluşma noktası (ve bir savaş alanı) olmuştur; Roma’dan Osmanlı’ya, Habsburg’dan Romanov’a.

On sekizinci yüzyılda Ukrayna, St. Petersburg ile Viyana, Varşova ile İstanbul’dan yönetilmekteydi. On dokuzuncu yüzyılda geriye sadece ilk iki başkent kaldı. Yirminci yüzyılın ikinci yarısında sadece Moskova, Ukrayna topraklarının çoğunda egemen yönetici oldu. Bu imparatorluklardan her biri toprak ve ganimet istediler, doğaya ve nüfusun kişiliğine etki ettiler ve Ukrayna’nın eşsiz sınır kimliğini ve değerler düzenini biçimlendirmeye yardımcı oldular” (kitaptan bir alıntı)

‘Avrupa’nın Kapılar; Ukrayna Tarihi’ eserinin yazarı Serhii Plokhy, Harvard Üniversitesi Ukrayna Tarihi Mykhailo Hrushevsky kürsüsünde profesördür ve aynı üniversitenin Ukrayna Araştırmaları Enstitüsü’nün müdürlüğünü yapmaktadır. Lionel Gelber Ödülü, Pushkin House Rusça Kitap Ödülü ve Antonovych Ödülü almış olan The Last Empire ve Historia Nova Ödülü almış olan The Cossack Myth dâhil birçok kitabı bulunmaktadır.

İryna Agafonova